พญามังราย ซึ่งเป็นโอรสของพญาลาวเมง และพระนางอั้วมิ่งจอมเมือง  แห่งเมืองเงินยาง

และทรงเป็นกษัตริย์องค์ที่ ๒๕ แห่งราชวงศ์ลาว ได้ใช้เวลาเกือบตลอดรัชกาลในการรวบรวม

หัวเมืองใหญ่น้อยทั้งหลายเข้าด้วยกัน  โดยใช้ชื่อว่าอาณาจักรล้านนา

           อาณาจักรล้านนา ถูกสร้างขึ้นในปี พ.ศ. ๑๘๓๙ โดยพญามังราย ได้รวบรวมเมืองสำคัญ

ได้แก่ เชียงใหม่ เชียงราย เชียงแสน ลำพูน  ลำปาง  พะเยา โดยมีศูนย์กลางได้แก่ เมืองเชียงใหม่

           ความรุ่งเรืองของล้านนาได้เริ่มจากสมัยพญากือนา ( พ.ศ. ๑๘๙๘ - ๑๙๒๘ ) จนถึงสมัย

พญาแก้ว ( พ.ศ. ๒๐๓๘ - ๒๐๖๘ ) และมีความรุ่งเรืองสูงสุดในสมัยพระเจ้าติโลกราช

( พ.ศ . ๑๙๘๔ - ๒๐๓๐ ) ซึ่งเรียกว่าเป็นยุคทองของล้านนาเลยก็ว่าได้  เนื่องจากในรัชสมัยนี้

ล้านนาได้เมืองแพร่ เมืองน่านไว้ในอำนาจ  ทำให้แผ่อิทธิพลไปถึงเมืองต่างๆ ที่มีความรุ่งเรือง

ในสมัยนั้น อาทิ เชียงตุง  สีป้อ  เมืองนาย เมืองยอง สิบสองปันนา  หลวงพระบาง ฯลฯ

          ความเสื่อมของอาณาจักรล้านนาเกิดขึ้นในรัชสมัยของ พญาเกศเชษฐราช

( พ.ศ .๒๐๖๘ - ๒๐๘๑ ) จนกระทั่งตกเป็นเมืองขึ้นของพม่า  ในปี พ.ศ. ๒๑๐๑