ลิลิตเรื่องนี้แต่งมาจากปัญญาสชาดก  ซึ่งเป็นชาดกนอกพระไตรปิฎก

ไม่เผยแพร่แก่คนทั่วไป

ผู้แต่ง                 เจ้าพระยาพระคลัง ( หน )

ความมุ่งหมาย      เพื่อเป็นศิริมงคลแก่บ้านเมือง และเพื่อบุญกุศล

ลักษณะการแต่ง   แต่งเป็นร่ายสุภาพ  โคลงดั้นวิวิธมาลี  และโคลงสุภาพ

เนื้อหาสาระ

            พระอาทิตยวงศ์แห่งกรุงมิถิลานคร  มีพระอัครมเหสีพระนามว่าพระนางวิมาลา

ได้โอรสมาจากการสมาทานศีลอุโบสถและให้ทานเป็นอันมาก  พระโอรสพระนามว่า

ศรีวิชัย

           เจ้าชายศรีวิชัยได้ศึกษาศิลปวิทยาและไตรเภทจนหมดสิ้น  พระชนมายุได้ ๑๖ พรรษา

ได้สถาปนาเป็นมหาอุปราช  พระองค์มีนกแสนรู้ตัวหนึ่งชื่อสรุเสน  ได้ทรงเลี้ยงไว้สืบข่าวต่างๆ

วันหนึ่งนกได้ข่าวมาว่า  กษัตริย์วิรัฐนครมีพระราชธิดาพระองค์หนึ่งพระนามว่าศรีไวยกา

 ทรงงดงามมาก  จึงนำมาบอกแก่เจ้าชาย  เมืองมิถิลาจึงส่งทูตไปขอ  แต่ทางกรุงวิรัฐนคร

ไม่ยกให้  เจ้าชายศรีวิชัยจึงอธิษฐานจิตให้เทพารักษ์อุ้มสมไปยังปราสาทของพระธิดา

พระธิดาทดลองภูมิของเข้าชายศรีวิชัย  เมื่อเจ้าชายตอบได้ทุกข้อจึงยินยอมเป็นพระชายา

ที่มา  วรรณกรรมกรุงรัตนโกสินทร์สมัยรัชกาลที่ ๑ ๒ ๓ .อุทัย  ไชยานนท์