โคลงนิราศเรื่องนี้บางทีเรียก  โครงนิราศพระยาตรังฯ  ตามชื่อผู้แต่ง

ผู้แต่งได้แต่งเรื่องนี้เมื่อคราวเดินทางร่วมกับกองทัพไทย  ที่นำโดยกรมพระราชวังบวร

มหาเสนานุรักษ์เพื่อไปรบพม่าที่เมืองถลาง  ช่วงต้นรัชกาลที่ ๒  พ.ศ.๒๓๕๒

ผู้แต่ง                  พระยาตรังคภูมิบาล

ความมุ่งหมาย       เพื่อแสดงฝีมือทางกวี  และอาลัยรักนางอันเป็นที่รัก

ลักษณะการแต่ง    แต่งเป็นร่ายสุภาพนำเรื่อง ๑ บท  และโคลงสี่สุภาพ ๑๒๖ บท

เนื้อหาสาระ

     เริ่มด้วยการชมเมืองหลวง  ยอพระเกียรติพระมหากษัตริย์  พรรณนาการเดินทางโดยเรือ

ไปตามลำน้ำเจ้าพระยา  พรรณนาถึงสถานที่ต่างๆ  เกาะต่างๆ พรรณนาถึงความรัก

ความอาลัยห่วงหา  โดยเปรียบเทียบกับอ่าว  ภูเขา

ที่มา  วรรณกรรมกรุงรัตนโกสินทร์ สมัยรัชกาลที่ ๑  ๒ ๓ . อุทัย  ไชยานนท์