การบังคับมะนาวให้ออกนอกฤดู เพื่อผลผลิตในฤดูแล้ง
นายวโรชา จันทโชติ เจ้าของสวนวโรชาพันธุ์มะนาวลูกดก บอกว่า จะบังคับมะนาวให้ออกนอกฤดูได้ ตามหลักการที่เคยใช้กันมา มีอยู่ ๒ วิธี

- 6(980).jpg (42.91 KiB) เปิดดู 5503 ครั้ง
วิธีแรกถ้าจะให้มะนาวออกลูกมาขายช่วงเดือนเมษายน ที่มะนาว แพง ให้นับถอยหลังไป ๖ เดือน ช่วง ก.ย.- ต.ค. ต้องบำรุงต้นมะนาวเพื่อสะสมอาหารและสะสมตาดอกให้เต็มที่ ด้วยการใส่ปุ๋ยเคมี สูตร ๘-๒๔-๒๔ หว่านไปรอบๆ ทรงพุ่ม รอจนกระทั่งมะนาวแก่จัดหรือเข้าสู่ช่วงก้านแก่ สังเกตได้จากใบจะมีสีเขียวเข้ม แสดงว่ามีความพร้อมที่จะเปิดตาดอกแล้ว
ถ้าปล่อยไว้ ลูกจะออกมาให้เก็บขายได้ในช่วงต้นปี มะนาวราคาถูก...เราไม่เอา
“แต่ถ้าจะบังคับให้ออกเดือนเมษา ต้องแกล้งมะนาวไม่ให้ออกดอก ให้ปุ๋ยเคมีเร่งใบ สูตร ๒๑-๐-๐ ขนาด ๔ กรัม ต่อน้ำ ๒๐ ลิตร หรือ สูตร ๔๖-๐-๐ ขนาด ๕ กรัม ต่อน้ำ ๒๐ ลิตร ฉีดพ่นให้เปียกโชก รอจนต้นทิ้งใบแล้วแตกตาใบใหม่ มียอดอ่อนโผล่ขึ้นมา จากนั้นกิ่งก้านใบใหม่ก็จะแตกดอกออกช่อรอการติดผล และเก็บไปขายในฤดูมะนาวแพงพอดิบพอดี”
ส่วนวิธีที่ ๒ วโรชา บอกว่า เป็นการงดให้น้ำ ๑๐๐% ต้องวางแผนก่อน ๖ เดือน โดยไม่ต้องใช้เคมีมาฉีดพ่น
แต่ในช่วง ๒ เดือนแรก (ต.ค.-พ.ย.) ต้องบำรุงต้นมะนาวใส่ปุ๋ยให้เต็มที่ ย่างเข้าเดือนที่ ๓ (ธ.ค) จึงงดน้ำ ๘-๑๐ วัน จนเห็นใบและก้านเหี่ยว หลุดร่วงหมดต้นถึงจะเริ่มให้น้ำอีกครั้ง จากนั้นต้นมะนาวจะแตกตาใหม่แบบเดียวกับวิธีแรก และให้ลูกในอีก ๓ เดือนต่อมา
แต่การบังคับให้ออกนอกฤดู ไม่ควรทำทุกปีให้ทำปีเว้นปี เพื่อต้นจะได้พักผ่อนบ้าง หากบังคับเกินไปต้นมะนาวจะมีอายุสั้นลงหรือแคระแกร็นให้ผลผลิตน้อยลง...
ไชยรัตน์ ส้มฉุน
ขั้นตอนการบังคับต้นมะนาว ในวงบ่อซีเมนต์ให้ออกนอกฤดู

- มะนาววงบ่อซีเมนต์_resize.JPG (52.16 KiB) เปิดดู 5503 ครั้ง
ต้นมะนาวในวงบ่อซีเมนต์ที่จะบังคับให้ออกนอกฤดูควรจะมีอายุเฉลี่ยอย่างน้อย ๘ เดือนถึง ๑ ปี ก่อนที่จะเริ่มอดน้ำ จะต้องปลิดผลมะนาวที่ติดอยู่บนต้นทิ้งให้หมดอย่าเสียดาย เพื่อให้ต้นไม่ต้องมีภาระเลี้ยงผล จะเริ่มอดน้ำในช่วงเดือนกันยายน-ตุลาคม
ใช้ผ้าพลาสติกที่กันฝนได้ หรือพลาสติกคลุมแปลงผักที่มีความยาวประมาณ ๓ เมตร และกว้าง ๑ เมตร มาคลุมรอบวงบ่อโดยให้ชายของพลาสติกด้านหนึ่งมัดติดกับโคนต้นมะนาวให้สูงราว ๒๐ เซนติเมตร จากพื้นดินขึ้นมา สำหรับชายพลาสติกจะสังเกตเห็นใบมะนาวมีอาการเหี่ยว ดูใบสลดหรืออาจจะพบใบร่วงบ้าง เมื่อครบ ๑๐ -๑๕ วัน แล้วให้แกะผ้าพลาสติกที่คลุมปากวงบ่อออกและให้น้ำแก่ต้นมะนาวตามปกติ พร้อมทั้งใส่ปุ๋ยเคมีสูตร ๑๒-๒๔-๑๒ ต้นละ ๑ ช้อนแกง ถ้าต้นมะนาวได้รับอาหารเต็มที่และมีความสมบูรณ์หลังจากให้น้ำและปุ๋ยไปเป็นเวลาประมาณ ๒ สัปดาห์ ต้นมะนาวจะเริ่มแตกใบอ่อนพร้อมดอก ในช่วงที่มะนาวแตกใบอ่อนพร้อมการออกดอกจะต้องมีการฉีดพ่นสารปราบศัตรูพืชเพื่อป้องกันหนอนชอนใบ และที่สำคัญคือเพลี้ยไฟให้ได้ โดยใช้ยาโปรวาโด ดังที่กล่าวมาในข้างต้น หลังจากที่มะนาวเริ่มติดผลอ่อนและเลี้ยงผลไปแก่และเก็บเกี่ยวผลผลิตได้จะตรงกับช่วงเดือนมีนาคม-เมษายน ซึ่งเป็นช่วงที่มะนาวฤดูแล้งที่มีราคาแพงที่สุดพอดี
ข้อปฏิบัติดูแลปลูกมะนาวนอกฤดู
รักษาต้นมะนาวในบ่อซีเมนต์ปลูกมะนาวนอกฤดู
รายละเอียดปลีกย่อยในการดูแลรักษาต้นมะนาวในบ่อซีเมนต์ยังมีอีกหลายเรื่อง เช่น การค้ำกิ่ง เนื่องจากการปลูกมะนาวในวงบ่อเป็นการปลูกพืชในพื้นที่จำกัด ช่วงที่ต้นมะนาวติดผลเป็นจำนวนมากอาจจะพบปัญหาการโค่นล้มของต้นหรือกิ่งฉีกหักได้ง่าย ผู้ปลูกจะต้องเตรียมการในเรื่องของการค้ำกิ่งหรืออาจจะทำเป็นคอกสี่เหลี่ยมหรือสามเหลี่ยมหรืออาจจะใช้ไม้ง่ามค้ำรอบๆ ต้น
เมื่อผลมะนาวในบ่อซีเมนต์เริ่มแก่และเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ควรจะรีบเก็บจำหน่าย ไม่ควรปล่อยให้ทิ้งไว้บนต้นนานๆ เนื่องจากเมื่อต้นมะนาวเลี้ยงลูกในปริมาณมากจะต้องใช้อาหารมากเช่นกัน ต้นมะนาวอาจจะทรุดโทรมได้ง่าย ซึ่งจะมีผลต่อการเจริญเติบโตของต้นและการบังคับให้ออกฤดูแล้งในปีถัดไป การตัดแต่งกิ่ง หลังจากเก็บเกี่ยวผลมะนาวฤดูแล้งออกจากต้นหมดแล้ว เกษตรกรจะต้องตัดแต่งกิ่งที่เป็นโรค กิ่งแห้ง กิ่งกระโดงและกิ่งที่ซ้อน ตัดแต่งให้เหลือแต่กิ่งหลักๆ เอาไว้ รวมถึงตัดแต่งกิ่งชายล่างๆ ของทรงพุ่มออกเพื่อไม่ให้พุ่มถึงพื้น
หลังจากที่เก็บเกี่ยวผลผลิตมะนาวหมดต้นแล้ว จะต้องใส่วัสดุปลูกเพิ่มลงไปโดยใช้ดินร่วน ๑ ส่วน ผสมกับปุ๋ยหมัก ๑ ส่วน หรือใช้ดินร่วน ๒ ส่วน ผสมกับปุ๋ยคอกเก่าที่สลายตัวแล้ว ๑ ส่วน นำมาใส่เพิ่มลงในวงบ่อให้เต็มปากบ่อมีลักษณะพูนเป็นหลังเต่า หลังจากนั้นให้ใส่ปุ๋ยเคมีสูตรเสมอ เช่น สูตร ๑๖-๑๖-๑๖, ๑๙-๑๙-๑๙ อัตรา ๑ - ๑.๕ ช้อน (ช้อนแกง) ต่อต้น รดน้ำครั้งละ ๕-๑๐นาที เพื่อเร่งการแตกใบอ่อน ดูแลให้ต้นมะนาวมีความแข็งแรงและสมบูรณ์เพื่อเตรียมในการบังคับให้ต้นออกนอกฤดูในปีถัดไป
จากความสำเร็จของการปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์ของ คุณสุธน กล่ำบุตร ได้สรุปถึงข้อดี ๓ ประการ ของการปลูกมะนาวในรูปแบบนี้คือ สามารถบังคับให้ออกดอกได้ตามที่เราต้องการเกือบ ๑๐๐% หรืออาจจะกล่าวได้ว่ามีความแน่นอนว่าวิธีการอื่นๆ การปลูกมะนาววิธีนี้เหมาะสำหรับเกษตรกรที่มีเนื้อที่น้อย หรือคนที่สนใจที่จะทำเป็นอาชีพเสริม ปลูกบนดาดฟ้าก็ได้ ท้ายสุดจากการคำนวณถึงต้นทุนในการผลิตจะสูงในครั้งแรกเพียงครั้งเดียวคือ การจัดซื้อวงบ่อ แต่ต้นทุนในการใช้สารปราบศัตรูพืช ปุ๋ยและฮอร์โมนน้อยกว่าการปลูกในสภาพสวนหรือสภาพไร่
เกร็ดเล็กๆการปลูกมะนาวนอกฤดู
-ใช้ขี้เถ้ากลบที่โคนต้น ใช้ปุ๋ยหมักทำเอง
-รดน้ำเยอะๆ มันชอบน้ำ น้ำเป็นตัวทำให้มันสร้างผล สร้างที่กักเก็บน้ำ
-ใช้น้ำสบู่หรือน้ำผสมผงซักฟอกที่ซักผ้าแล้วก็ได้ ผสมกับยาฉุน (เอาสบู่ถูตัวที่เหลือๆ ตีให้เป็นฟองหรือพอให้น้ำมีสีออกขาวๆ หน่อย น้ำสบู่นี้จะใช้แทนสารจับใบ ทำให้ยาที่เราฉีดพ่นไปไม่ถูกน้ำฝนชะหายไปหมด) ฉีดพ่นไล่แมลงแทนการใช้สารเคมี หรือถ้ามีหัวหนอนตายหยากก็เอามาทุบๆ คั้นน้ำผสมลงไปด้วย เท่านี้แมลงก็ไม่มากวนแล้วค่ะ
แต่จะปลูกยังไงให้ติดลูกเนี่ย อาจต้องพึ่งปุ๋ยเคมีบ้างนะคะ เลือกตัวที่มีสูตรค่าตัวหลังสูง เช่น ๑๒-๑๒-๒๔ หรือ ๑๒-๒๔-๒๔ ให้อาทิตย์ละครั้งสลับกับปุ๋ยอินทรีย์
- การปลูกมะนาวของแม่เผื่อนนั้น เริ่มจากการเตรียมกล้ามะนาวก็เอาเมล็ดที่เหลือจากใช้สอยมาเพาะในถุงพลาสติกให้โตก่อน แล้วขุดหลุมใหญ่ๆ เอาเศษใบไม้ใบหญ้า ๑ สุ่มไก่ ใส่ลงไปแล้วเผาทิ้งที่ก้นหลุม ต่อมาใส่ปุ๋ย ๑ ถัง ลงคลุกเคล้าให้เข้ากัน
จากนั้นเป็นขั้นตอนของการดูแลรักษา โดยเอาเศษใบไม้มากองไว้ที่โคนต้นให้รอบ ไม่ต้องใส่ปุ๋ยอีก ปล่อยให้พืชเจริญเติบโตและหาอาหารกินเอง พืชจึงจะแข็งแรง ส่วนน้ำก็รดเฉพาะช่วงหน้าแล้งมาก ๆ เท่านั้น ที่สำคัญไม่ได้ใช้ยาฆ่าแมลง แม่เผื่อนใช้ยาสูบไปแช่น้ำ กรองเอาแต่น้ำยาสูบมารดต้นอ่อน พ้นช่วงนี้ไปก็ไม่ต้องดูแลเท่าไร
และถ้าอยากให้มะนาวโตไว แม่เผื่อนบอกเคล็ดลับว่าต้องปลูกมะนาวควบคู่ไปกับต้นหม่อน เวลาหม่อนโตสูงขึ้นจะบังแสงต้นมะนาว ธรรมชาติพืชจะสูงขึ้นแย่งแสงแดดกัน ต้นมะนาวก็ต้องรีบโตตาม จะได้รับแสงแดด ต้นมะนาวจะโตไว แต่มะนาวก็มีข้อห้ามเด็ดขาดเรื่องการพรวนดินไต้ต้นเราะรากมะนาวจะแผ่กว้าง รวมทั้งมีรากฝอยมาก ถ้าพรวนดินจะทำให้รากขาด ต้นมะนาวจะไม่ค่อยสมบูรณ์ โตช้า ช่วงนี้ถ้ามีกิ่งตายต้องรีบตัดทิ้ง เพื่อไม่ให้มันลามไปที่กิ่งอื่น ปีไหนที่น้ำท่าอุดมสมบูรณ์ มะนาวจะติดลูกดกมาก จนหลายคนต้องทึ่งและนึกเอ็นดูที่มันติดผลมากมายขนาดนั้น
แม่เผื่อน ยังค้นพบและมีข้อสังเกตว่า ก่อนที่มะนาวจะออกผล ถ้าใบมันเริ่มร่วงหมดต้นแสดงว่ามันกำลังจะผลิดอก แต่ถ้าเกิดตรงข้ามใบมะนาวยังอยู่เต็มต้น แสดงว่ามะนาวจะยังไม่ออกดอก ทีนี้ถ้าออกดอกแล้ว ฝนยังไม่ตกตามมันก็จะไม่ติดผล ถ้าจะให้มันติดผลดี ฝนต้องตกหลังจากมะนาวออกดอกแล้ว เพื่อช่วยผสมเกสร ถ้ามะนาวติดผลแล้วหลังจากนั้นก็ไม่ต้องดูแลมาก ถ้าน้ำดี ฝนตกตามฤดูกาล มะนาวก็จะมีน้ำมาก แต่ถ้าฝนน้อย ผิดฤดูกาล ก็จะเป็นมะนาวหน้าแล้ง แทบไม่มีน้ำ
ขอขอบคุณ บทความดีๆมีประโยชน์จาก เครือวัลย์ บุญเงิน
ที่มา : ศูนย์สารสนเทศ กรมวิชาการเกษตร