- img032_resize.jpg (210.22 KiB) เปิดดู 5557 ครั้ง
"ตอนนี้เราเดินทางมาถึงเมืองจอมทอง ซึ่งเป็นเส้นทางไปยังเมืองเชียงใหม่แล้ว พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชโองการ ให้จัดเรือนรับรองไว้ต้อนรับ เรือนยกพื้นสูง ปูฟาก มีชานใหญ่ ไม่ว่าจะไปแห่งไหนก็มีคนต้อนรับเราเป็นอย่างดี มีข้าว ผัก ผลไม้และฟืนมาให้ระหว่างการเดินทางไม่ขาด
เรารู้ภายหลังว่าอาหารเหล่านี้เรี่ยไรเงินจากชาวบ้านซื้อหามา เป็นธรรมเนียมต้อนรับเจ้าบ้านผ่านเมืองของพวกเขา แต่เรายืนยันว่าจะจ่ายเงินทุกบาททุกสตางค์สำหรับค่าอาหารของคณะ ผู้ติดตามชาวพม่าหัวเราะเยาะ หาว่าผมทำตัวดีเกินไป ในอนาคตจะลำบาก
เมืองจอมทองนั้นกว้างใหญ่ มีบ้านเรือน ๓๐๐ หลังและมั่งคั่งดี อยู่ใกล้ป่าไผ่ สามารถตัดมาใช้ปลูกเรือนและต่อแพ ดังเห็นสัญจรไปมาในแม่น้ำหลายลำ สำหรับเรือนั้นทำจากไม้ต้นเดียว สุมไฟแล้วขุดจนเกือบแบน ทั้งสองข้างต่อด้วยไม้กระดาน ใช้ลิ่มตอกหรือหวายมัดให้แน่นแทนการใช้ตะปู เมื่อเสร็จแล้วก็ทาน้ำมันกันน้ำ เรือยาวประมาณ ๖๐ ฟุต กว้าง ๖ ฟุต
ที่เมืองเชียงใหม่เราเห็นเรือหลายลำ คงต่อเรือกันเป็นล่ำเป็นสันทีเดียว มีแต่ผู้หญิงที่ถ่อเรือขึ้นล่องในแม่น้ำ ในเมืองจอมทองเราเห็นเรือหลายลำแต่ไม่เห็นผู้ชายถ่อเรือเลย มีแต่ถือหางเสืออยู่ท้ายเรือเท่านั้น
เมื่อมาถึง พญาเมืองจอมทองก็มาพบ ท่านเป็นชายชราหน้าเเป้น ดวงตาเป็นประกายสดใส และเป็นมิตรดีมาก พญาเมืองจอมทองนำมะพร้าวอ่อนมาให้ น้ำมะพร้าวอ่อนดื่มแล้วชื่นใจ หายเหนื่อยจากการเดินทางที่แสนยาวนาน
ตอนค่ำเราไปอาบน้ำในแม่น้ำที่อยู่ใกล้ๆ ถอดเสื้อผ้าออก ว่ายน้ำอย่างสำราญใจ
เมื่อหันหลังมาดูบนฝั่งก็รู้สึกอับอายมาก เพราะมีหญิงชาวบ้าน ทั้งสาวและออกเรือนแล้ว มุงดูเสื้อผ้าของเราอยู่ด้วยความสนใจและสนุกสนาน พวกเธอไม่อายหรือกลัวชาวต่างชาติเลย แต่พวกเราสิกลับเขินอาย และคิดว่าหากเราว่ายเข้าไปใกล้ฝั่งพวกเธออาจนึกอายขึ้นมาก็ได้ แต่พอไปถึงพวกเธอไม่อายแม้แต่น้อย และไม่ยอมหนีไปไหนด้วย
เราแช่อยู่ในน้ำนานจนหนาว จึงแสร้งทำทีจะเดินขึ้นฝั่ง แต่พวกเธอก็ร้องวี้ดว้ายและหัวเราะกันครื้นเครงเท่านั้น ผมตกใจที่หัวหน้านางไม้ผู้ซุกซนเหล่านี้คือเมียของเจ้าคนหนึ่งที่เป็นมัคคุเทศก์นำทางนั่นเอง
เราทนความหนาวเหน็บไม่ไหวแล้ว ร่างกายสั่นระริก คิดว่าจะขึ้นฝั่งแล้ววิ่งไปยังกองเสื้อผ้าของเราทันที ถึงแม้ว่าจะโดนหัวเราะเยาะอย่างไรก็ตาม เราข่มขู่พวกเธออย่างไรก็ไม่ได้ผล ไม่ขยับตัวไปไหนแม้แต่น้อย ใกล้ค่ำแล้ว พวกเธอก็แยกย้ายกลับเรือนไปกินข้าวเย็น เราจึงขึ้นฝั่งมาสวมใส่เสื้อผ้าได้
จอมทองเป็นเมืองของพระสงฆ์ ชาวเมืองเป็น พญายูน (เป็นภาษาพม่า พญา—เจดีย์ /ยูน—ข้าทาส..ผู้แปล )หรือข้าวัด พวกข้าวัดนั้นส่วนใหญ่เป็นผู้ร้ายหนีความผิดมาพึ่งวัด เหมือนกับเมืองของพวกยิวอพยพ หรือไม่ก็เป็นเชลยศึก ที่เจ้าเมืองแบ่งมาไว้ให้เป็นข้าวัดนั่นเอง ข้าวัดในเมืองเชียงใหม่มีอยู่สองสามหมู่บ้าน มีหน้าที่บำรุงรักษาวัดหรือเจดีย์ และปรนนิบัติพระสงฆ์ ซึ่งเป็นงานที่ไม่หนักหนาเลย สุทธิศักดิ์ถอดความ
Amongst the Shans
Colquhoun, Archibald Ross, 1848-1914; Terrien de Lacouperie, Albert Étienne Jean Baptiste, d. 1894; Hallett, Holt Samuel
Published 1885
