Re: เล่าเรื่องเมืองพร้าว เมืองเก่าเมืองพร้าววังหิน จ.เชียงให
เมื่อ: เสาร์ 04 มี.ค. 2017 10:12 pm
#ประวัติชุมชนตำบลแม่แวน อำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่
ตำบลแม่แวนประกอบด้วยชุมชน ๑๑ หมู่บ้าน ได้แก่บ้านล้อง บ้านแม่เหียะ บ้านเหล่า บ้านป่าแขม บ้านแม่แวน บ้านหนองบัว บ้านแม่พวก บ้านขุนแจ๋ บ้านไชยงาม บ้านร่มเกล้าและบ้านสามลี่ มีความหลากหลายทางวัฒนธรรม
บ้านล้อง ตั้งเมื่อพ.ศ.๒๔๓๒ บุคคลกลุ่มแรกมาจากอำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ โดยการนำของนายคำ ลองวิลัย จากการสืบค้นทราบว่ามีวัดร้างตั้งอยู่ใกล้เคียงกัน ๕ แห่งในจำนวนนี้ถูกน้ำกัดเซาะไปแล้ว ๓ แห่ง ที่มีหลักฐานชัดเจนคือ วัดพระธาตุสบแวน คงเหลือเจดีย์ ๑ องค์ได้รับการบูรณะแล้วและวัดต้นค่า นอกจากนั้นยังพบพระพุทธรูปศิลปะล้านนาตอนปลาย “พระสิงห์สาม” ในลำน้ำแม่แวน
บ้านแม่เหียะ ตั้งขึ้นเมื่อประมาณปีพ.ศ. ๒๔๗๕ เดิมชื่อบ้านต้นแหน แต่เนื่องจากคนก่อตั้งหมู่บ้านกลุ่มแรกส่วนใหญ่มาจากบ้านแม่เหียะ อำเภอหางดง ได้แก่อุ๊ยแดง อุ๊ยมี อุ๊ยน้อยและอุ๊ยมูล จึงตั้งชื่อหมู่บ้านตามชื่อภูมิลำเนาเดิมนายแสน ศรีธิ เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรก พบซากโบราณสถานที่เป็นวัดร้าง ๒ แห่ง คือวัดตะโขแดแล และลอมวัดน้อย บ้านเหล่า เดิมชื่อบ้านต้นม่วงตั้งขึ้นมาเมื่อปี พ.ศ.ใดไม่มีหลักฐานปรากฏคาดว่าประมาณ ๑๐๐ ปีล่วงมาแล้ว นายมูล วรรณกูล เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรก พบซากโบราณสถานที่เชื่อว่าเป็นวัดร้าง ๑ แห่ง ชื่อวัดต้นม่วง
บ้านป่าแขม เป็นหมู่บ้านตั้งขึ้นใหม่ในเขตนิคมสหกรณ์พร้าว เมื่อประมาณ พ.ศ.๒๕๑๓ คนกลุ่มแรกที่ก่อตั้งหมู่บ้านคือครอบครัวนายเขียมไชยรวม และครอบครัวนายฝูง พันอัน นิยมเรียกว่าบ้านดงป่าแขมหรือดงสมบัติ นายเขียว ไชยลอม เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรก ได้รับอนุญาตให้ใช้ที่ดิน ๑๐ ไร่กว่าเพื่อสร้างวัด พบซากโบราณสถานวัดร้าง ๑ แห่งชื่อวัดน้อย หรือลอมวัดน้อย
บ้านแม่แวน เป็นชุมชนเดิมไม่มีหลักฐานปรากฏว่ากลุ่มบุคคลใดเป็นผู้ก่อตั้งหมู่บ้าน และตั้งขึ้นเมื่อใด มีข้อมูลเล่าว่าสมัยที่พ่อน้อยก๋องแก้ว(ไม่ทราบนามสกุล)ยังเป็นเด็กในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าาฯ(ยุคพญาเขื่อนเมืองสร้างเมืองพร้าว) หมู่บ้านแห่งนี้ก็ตั้งเป็นชุมชนแล้วจึงสันนิษฐานได้ว่ามีอายุใกล้เคียงกับเวียงพร้าว หลักฐานเก่าแก่ที่สุดคืออุโบสถของวัดแม่แวนสร้างและได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อ พ.ศ. ๒๔๙๓ ได้ข้อมูลเพิ่มเติมจากเวทีชุมชนว่าชุมชนบ้านแม่แวนเดิมเรียกว่าแม่แวนหลวง เพราะเป็นชุมชนใหญ่ ครอบคลุมทั้งบ้านเหล่า หนองบัวและป่าแขม มีลักษณะพิเศษคือ ที่ตั้งวัดอยู่กลางทุ่งนาห่างจากชุมชน เคยถูกน้ำท่วมหลายครั้ง
บ้านหนองบัว ตั้งขึ้นเมื่อประมาณ ๑๐๐ ปีมาแล้ว แต่ไม่มีหลักฐานปรากฏว่าได้รับการประกาศเป็นหมู่บ้านเมื่อใด มีผู้จำความได้ว่า นายติ๊บ สีสัน เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรก มักเรียกชื่อบ้านว่า “แม่แวนหนองบัว ” ไม่พบซากโบราณสถาน
บ้านแม่พวก เป็นชุมชนที่ตั้งขึ้นหลังการจัดสรรที่ทำกินในเขตนิคมสหกรณ์(พ.ศ.๒๕๑๓) พบซากโบราณวัตถุประเภทเครื่องปั้นดินเผาชนิดต่าง ๆ ยังไม่สามารถระบุได้แน่ชัดว่าเป็นโบราณสถานประเภทใดเคยมีวัดร้างหรือไม่อย่างไร
บ้านขุนแจ๋ ประชากรเป็นชาวไทยภูเขาเผ่าลีซอและจีนฮ่อ คนกลุ่มแรกที่ก่อตั้งหมู่บ้านเป็นชนกลุ่มน้อยที่อพยพมาจากประเทศพม่าแต่ไม่มีหลักฐานปรากฏว่าก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ.ใด จากการสัมภาษณ์ผู้นำชุมชนทราบว่ามีซากโบราณวัตถุประเภทอิฐก้อนใหญ่ เชื่อว่าเคยเป็นวัดร้างอยู่ตามยอดดอยหลายจุด(ยังไม่ได้สำรวจพื้นที่)
บ้านไชยงาม ตั้งเป็นหมู่บ้านตั้งใหม่ เมื่อพ.ศ. ๒๕๓๐ โดยแยกมาจากบ้านแม่เหียะ บ้านร่มเกล้าเดิมชื่อบ้านป๋างป๋อ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๗ กรมส่งเสริมสหกรณ์จัดสรรที่ดินทำกินให้ราษฎร และตั้งเป็นหมู่บ้าน โดยใช้ชื่อว่าบ้านสหกรณ์นิคมร่มเกล้า แต่ในทางราชการเรียกโดยย่อว่า “บ้านร่มเกล้า” เพื่อน้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ที่ทรงพระราชทานแนวพระราชดำริในการนำระบบสหกรณ์มาใช้แก้ไขปัญหาความยากจนของราษฎร อีกทั้งยังได้เสด็จพระราชดำเนินทรงเยี่ยมราษฎรในหมู่บ้านนี้ด้วย ประกาศตั้งหมู่บ้านเมื่อวันที่ ๑๐ เมษายน ๒๕๑๗
บ้านสามลี่ เป็นหมู่บ้านตั้งใหม่ เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๐เดิมเป็นหย่อมบ้านบริวารของบ้านขุนแจ๋ หมู่ที่ ๘ ประกอบด้วยบ้านสามลี่ บ้านแม่แวนน้อยและห้วยทรายขาว ที่หย่อมบ้านแม่แวนน้อยพบรอยเท้ามนุษย์บนหินเชื่อกันว่าเป็นรอยพระพุทธบาท ๒ รอย(ซ้าย-ขวา) ตามตำนานพระเจ้าเลียบโลกชื่อว่า รอยพระบาทต้นน้ำ และพบซากโบราณสถานที่เป็นวัดร้างกอีก ๒ แห่ง ชื่อ คาลาจู(ภาษาลีซู) และวัดห้วยโป่ง คำขวัญประจำตำบล “ ถิ่นกำเนิดลำน้ำแวน ดินแดนพระสิงห์สาม ดอยเกษตรงาม ลือนามประเพณี ”
ที่มาจาก รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์โครงการการสืบค้นประวัติศาสตร์เมืองพร้าวผ่านกระบวนการศึกษาวัดร้างอำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ โดย มนัส ตันสุภายน และคณะ
ตำบลแม่แวนประกอบด้วยชุมชน ๑๑ หมู่บ้าน ได้แก่บ้านล้อง บ้านแม่เหียะ บ้านเหล่า บ้านป่าแขม บ้านแม่แวน บ้านหนองบัว บ้านแม่พวก บ้านขุนแจ๋ บ้านไชยงาม บ้านร่มเกล้าและบ้านสามลี่ มีความหลากหลายทางวัฒนธรรม
บ้านล้อง ตั้งเมื่อพ.ศ.๒๔๓๒ บุคคลกลุ่มแรกมาจากอำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ โดยการนำของนายคำ ลองวิลัย จากการสืบค้นทราบว่ามีวัดร้างตั้งอยู่ใกล้เคียงกัน ๕ แห่งในจำนวนนี้ถูกน้ำกัดเซาะไปแล้ว ๓ แห่ง ที่มีหลักฐานชัดเจนคือ วัดพระธาตุสบแวน คงเหลือเจดีย์ ๑ องค์ได้รับการบูรณะแล้วและวัดต้นค่า นอกจากนั้นยังพบพระพุทธรูปศิลปะล้านนาตอนปลาย “พระสิงห์สาม” ในลำน้ำแม่แวน
บ้านแม่เหียะ ตั้งขึ้นเมื่อประมาณปีพ.ศ. ๒๔๗๕ เดิมชื่อบ้านต้นแหน แต่เนื่องจากคนก่อตั้งหมู่บ้านกลุ่มแรกส่วนใหญ่มาจากบ้านแม่เหียะ อำเภอหางดง ได้แก่อุ๊ยแดง อุ๊ยมี อุ๊ยน้อยและอุ๊ยมูล จึงตั้งชื่อหมู่บ้านตามชื่อภูมิลำเนาเดิมนายแสน ศรีธิ เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรก พบซากโบราณสถานที่เป็นวัดร้าง ๒ แห่ง คือวัดตะโขแดแล และลอมวัดน้อย บ้านเหล่า เดิมชื่อบ้านต้นม่วงตั้งขึ้นมาเมื่อปี พ.ศ.ใดไม่มีหลักฐานปรากฏคาดว่าประมาณ ๑๐๐ ปีล่วงมาแล้ว นายมูล วรรณกูล เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรก พบซากโบราณสถานที่เชื่อว่าเป็นวัดร้าง ๑ แห่ง ชื่อวัดต้นม่วง
บ้านป่าแขม เป็นหมู่บ้านตั้งขึ้นใหม่ในเขตนิคมสหกรณ์พร้าว เมื่อประมาณ พ.ศ.๒๕๑๓ คนกลุ่มแรกที่ก่อตั้งหมู่บ้านคือครอบครัวนายเขียมไชยรวม และครอบครัวนายฝูง พันอัน นิยมเรียกว่าบ้านดงป่าแขมหรือดงสมบัติ นายเขียว ไชยลอม เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรก ได้รับอนุญาตให้ใช้ที่ดิน ๑๐ ไร่กว่าเพื่อสร้างวัด พบซากโบราณสถานวัดร้าง ๑ แห่งชื่อวัดน้อย หรือลอมวัดน้อย
บ้านแม่แวน เป็นชุมชนเดิมไม่มีหลักฐานปรากฏว่ากลุ่มบุคคลใดเป็นผู้ก่อตั้งหมู่บ้าน และตั้งขึ้นเมื่อใด มีข้อมูลเล่าว่าสมัยที่พ่อน้อยก๋องแก้ว(ไม่ทราบนามสกุล)ยังเป็นเด็กในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าาฯ(ยุคพญาเขื่อนเมืองสร้างเมืองพร้าว) หมู่บ้านแห่งนี้ก็ตั้งเป็นชุมชนแล้วจึงสันนิษฐานได้ว่ามีอายุใกล้เคียงกับเวียงพร้าว หลักฐานเก่าแก่ที่สุดคืออุโบสถของวัดแม่แวนสร้างและได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อ พ.ศ. ๒๔๙๓ ได้ข้อมูลเพิ่มเติมจากเวทีชุมชนว่าชุมชนบ้านแม่แวนเดิมเรียกว่าแม่แวนหลวง เพราะเป็นชุมชนใหญ่ ครอบคลุมทั้งบ้านเหล่า หนองบัวและป่าแขม มีลักษณะพิเศษคือ ที่ตั้งวัดอยู่กลางทุ่งนาห่างจากชุมชน เคยถูกน้ำท่วมหลายครั้ง
บ้านหนองบัว ตั้งขึ้นเมื่อประมาณ ๑๐๐ ปีมาแล้ว แต่ไม่มีหลักฐานปรากฏว่าได้รับการประกาศเป็นหมู่บ้านเมื่อใด มีผู้จำความได้ว่า นายติ๊บ สีสัน เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรก มักเรียกชื่อบ้านว่า “แม่แวนหนองบัว ” ไม่พบซากโบราณสถาน
บ้านแม่พวก เป็นชุมชนที่ตั้งขึ้นหลังการจัดสรรที่ทำกินในเขตนิคมสหกรณ์(พ.ศ.๒๕๑๓) พบซากโบราณวัตถุประเภทเครื่องปั้นดินเผาชนิดต่าง ๆ ยังไม่สามารถระบุได้แน่ชัดว่าเป็นโบราณสถานประเภทใดเคยมีวัดร้างหรือไม่อย่างไร
บ้านขุนแจ๋ ประชากรเป็นชาวไทยภูเขาเผ่าลีซอและจีนฮ่อ คนกลุ่มแรกที่ก่อตั้งหมู่บ้านเป็นชนกลุ่มน้อยที่อพยพมาจากประเทศพม่าแต่ไม่มีหลักฐานปรากฏว่าก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ.ใด จากการสัมภาษณ์ผู้นำชุมชนทราบว่ามีซากโบราณวัตถุประเภทอิฐก้อนใหญ่ เชื่อว่าเคยเป็นวัดร้างอยู่ตามยอดดอยหลายจุด(ยังไม่ได้สำรวจพื้นที่)
บ้านไชยงาม ตั้งเป็นหมู่บ้านตั้งใหม่ เมื่อพ.ศ. ๒๕๓๐ โดยแยกมาจากบ้านแม่เหียะ บ้านร่มเกล้าเดิมชื่อบ้านป๋างป๋อ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๗ กรมส่งเสริมสหกรณ์จัดสรรที่ดินทำกินให้ราษฎร และตั้งเป็นหมู่บ้าน โดยใช้ชื่อว่าบ้านสหกรณ์นิคมร่มเกล้า แต่ในทางราชการเรียกโดยย่อว่า “บ้านร่มเกล้า” เพื่อน้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ที่ทรงพระราชทานแนวพระราชดำริในการนำระบบสหกรณ์มาใช้แก้ไขปัญหาความยากจนของราษฎร อีกทั้งยังได้เสด็จพระราชดำเนินทรงเยี่ยมราษฎรในหมู่บ้านนี้ด้วย ประกาศตั้งหมู่บ้านเมื่อวันที่ ๑๐ เมษายน ๒๕๑๗
บ้านสามลี่ เป็นหมู่บ้านตั้งใหม่ เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๐เดิมเป็นหย่อมบ้านบริวารของบ้านขุนแจ๋ หมู่ที่ ๘ ประกอบด้วยบ้านสามลี่ บ้านแม่แวนน้อยและห้วยทรายขาว ที่หย่อมบ้านแม่แวนน้อยพบรอยเท้ามนุษย์บนหินเชื่อกันว่าเป็นรอยพระพุทธบาท ๒ รอย(ซ้าย-ขวา) ตามตำนานพระเจ้าเลียบโลกชื่อว่า รอยพระบาทต้นน้ำ และพบซากโบราณสถานที่เป็นวัดร้างกอีก ๒ แห่ง ชื่อ คาลาจู(ภาษาลีซู) และวัดห้วยโป่ง คำขวัญประจำตำบล “ ถิ่นกำเนิดลำน้ำแวน ดินแดนพระสิงห์สาม ดอยเกษตรงาม ลือนามประเพณี ”
ที่มาจาก รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์โครงการการสืบค้นประวัติศาสตร์เมืองพร้าวผ่านกระบวนการศึกษาวัดร้างอำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ โดย มนัส ตันสุภายน และคณะ