แม่ครูบัวซอน ถนอมบุญ (บัวซอนเมืองพร้าว) ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (การแสดงพื้นบ้าน-การขับซอ) ประจำปี ๒๕๕๕ "
บรมครูวงการซอเมืองพร้าว นางบัวซอน ถนอมบุญ ชื่อในวงการ : บัวซอน เมืองป๊าว
- 317940_441449119254427_1210127083_n.jpg (170.77 KiB) เปิดดู 4433 ครั้ง
ประวัติส่วนตัว
วัน เดือน ปีเกิด ๑๐ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๘๗
สถานที่เกิด บ้านต้นรุง ตำบลป่าตุ้ม อำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่
ชื่อบิดา มารดา นายไว - นางหมู ถนอมบุญ
จำนวนพี่น้อง ๔ คน แม่บัวซอนเป็นคนสุดท้อง
สถานภาพ สมรสกับนายสมพร อินถา
จำนวนบุตร ๒ คน เป็นชาย ๑ คน หญิง ๑ คน
ที่อยู่ปัจจุบัน บ้านเลขที่ ๑๑๘/๓ บ้านพระเจ้านั่งโก๋น ตำบลดอนแก้ว
อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่
เบอร์โทรศัพท์ติดต่อ ๐-๘๑๒๘-๘๘๑๒๕ ๐-๕๓๘๙-๐๕๐๖
นางบัวซอน ถนอมบุญ
ชื่อในวงการ : บัวซอน เมืองป๊าว
ประวัติส่วนตัว
วัน เดือน ปีเกิด ๑๐ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๘๗
สถานที่เกิด บ้านต้นรุง ตำบลป่าตุ้ม อำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่
ชื่อบิดา มารดา นายไว - นางหมู ถนอมบุญ
จำนวนพี่น้อง ๔ คน แม่บัวซอนเป็นคนสุดท้อง
สถานภาพ สมรสกับนายสมพร อินถา
จำนวนบุตร ๒ คน เป็นชาย ๑ คน หญิง ๑ คน
ที่อยู่ปัจจุบัน บ้านเลขที่ ๑๑๘/๓ บ้านพระเจ้านั่งโก๋น ตำบลดอนแก้ว
อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่
เบอร์โทรศัพท์ติดต่อ ๐-๘๑๒๘-๘๘๑๒๕ ๐-๕๓๘๙-๐๕๐๖
ประวัติการศึกษา เรียนสำเร็จชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ จากโรงเรียนต้นรุง
แม่บัวซอนฝึกหัดเล่นลิเกเมื่ออายุได้ ๑๑ ปี
และออกแสดงลิเกตามงานต่างๆ
เป็นเวลา ๒ ปีจากนั้นทางญาติจึงได้นำไปฝากเรียนซอ
กับแม่ครูคำปัน เงาใส ช่างซอเมืองพร้าว
ขณะอายุได้ ๑๓ ปี โดยเป็นลักษณะการเรียนแบบท่องจำเครือซอ
(คำซอทีมีทำนองต่างๆ) พร้อมกับช่วยแม่ครูทำงานบ้านไปด้วย
ประวัติการทำงาน ๑.ด้านการแสดงแม่บัวซอนเรียนซอประมาณ ๓ เดือนก็สามารถออกซอได้ จากนั้นได้ไปซอประกวดในงานประจำอำเภอและได้รางวัลที่ ๑ การซอในระยะแรกๆของแม่บัวซอนยังไปตามบทตามหลักที่แม่ครูสอนมา จากนั้นก็ได้ร่วมคณะปี่คณะซอต่างๆหลายคณะ ทั้งยังได้มีโอกาสซอร่วมกับช่างซอระดับครูเป็นคู่ถ้องหลายคนจนมีประสบการณ์และมีความสามารถในการซออย่างไรก็ตาม แม่บัวซอนได้หยุดพักการซอไปเกือบ ๒๐ ปี เนื่องต้องทำหน้าที่แม่บ้านและดูแลบุตรต่อมา มีผู้เรียกร้องให้แม่บัวซอนกลับมาซออีกครั้งแม่บัวซอนจึงได้ตัดสินใจกลับมาซอและยังคงได้ความนิยมจากผู้ฟังในพื้นที่ต่าง ๆ รวมทั้งได้รับความนิยมจากผู้ว่าจ้างให้ไปซอในงานต่าง ๆ เป็นอย่างมาก ลักษณะเด่นและความสามารถในการซอของแม่บัวซอน คือ เป็นช่างซอทีมีปฏิภาณ ไหวพริบดี ใช้ถ้อยคำได้ไพเราะ คมคาย มีน้ำเสียงไพเราะจับใจผู้ฟัง นอกจากนี้แม่บัวซอนยังได้แต่งเนื้อเพลงซอ หรือบทขับซอ(เครือซอ) ไว้หลายบทหลายเพลง รวมทั้งมีการบันทึกเพลงซอลงแผ่นเสียงและเทปคาสเซสไว้เป็นจำนวนมากโดยได้บันทึกแผ่นเสียงชุดแรกเรื่อง “น้ำตาเมียหลวง” ซอคู่กับ บุญศรี สันเหมืองเมื่ออายุได้ ๑๘ ปี หรือปี พ.ศ ๒๕๐๕ รวมระยะเวลาการเป็นช่างซอ ๔๕ ปี
๒.ผลงานการเผยแพร่ที่สำคัญ
- รับจ้างแสดงซอในงานต่างๆ ทั่วภาคเหนือร่วมงานซอ
กับคณะซอต่างๆ
- ซอออกอากาศทางสถานีวิทยุ ต่างๆ เช่น วปถ. ๒ FM ๑๐๐
รายการมรดกล้านนา วิทยุล้านนา FM ๙๗.๕ เป็นต้น
- ผลิตเทปซอพื้นเมืองออกจำหน่าย เช่น เรื่องประวัติครูบา
เจ้าศรีวิชัย ๑-๒ พระอรหันต์ประจำวันเกิด จ๊อยพระคุณแม่
ศาสนาเหมือนมหาสมบัติสิบประการ เป็นต้น
- ประพันธ์บทซอจำนวนหลายสิบเรื่อง เช่น ประวัติครูบาเจ้า
ศรีวิชัย เรื่องต่อต้านยาเสพติด โครงการสีขาว เรื่องหน้าที่
เยาวชน ซอเกี้ยวสาว เรื่องอริยสัตย์สี่ เรื่องพระคุณของแม่
- เข้าร่วมแสดงซอในงานสำคัญของหน่วยงาน องค์กรต่างๆ
และเป็นวิทยากรรับเชิญ บรรยายประกอบการสาธิตการซอ
ให้กับสถาบันการศึกษาและหน่วยงานต่าง ๆ
- ๑๓ มีนาคม ๒๕๔๓ เข้าร่วมงานบายศรีสู่ขวัญสืบสานพันธ์
ช้างไทย ณ แม่สาเนิร์สเซอรี่ ปางช้างแม่สา จ.เชียงใหม่
- ๔ ถึง ๖ เมษายน ๒๕๔๔ เข้าร่วมกิจกรรมสืบสานฮีตฮอย
ภูมิปัญญาพื้นบ้านล้านนา อ.ไชยปราการครั้งที่ ๑
- ๒๙ ตุลาคม ๒๕๔๔ เข้าร่วมการสาธิตการขับซอพื้นเมือง
ณ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
- ๒๙ ตุลาคม – ๔ พฤศจิกายน กิจกรรมสาธิตวิถีชีวิตและ
หัตถกรรมไทยหมู่บ้านภาคเหนือ
- ๔ ถึง ๖ ธันวาคม ๒๕๔๔ เข้าร่วมในงานสืบสานฮีตฮอย
ฮอมปอยขึ้นเฮือนใหม่ โฮงเฮียนสืบสานภูมิปัญญาล้านนา
- ๙ ธันวาคม ๒๕๔๔ การจัดกิจกรรมสนับสนุนเนื่องในวัน
พระราชชายาเจ้าดารารัศมี
- ๒๕๔๕ งานฮีตฮอยภูมิปัญญาพื้นบ้านล้านนาประจำปี
๒๕๔๕ ณ อำเภอฝาง จ.เชียงใหม่
- ๑ เมษายน ๒๕๔๕ ได้เข้าร่วมกิจกรรม งานเวทีเสวนา
ประกอบการสาธิต ณ หอศิลปวัฒนธรรมหลังอนุสาวรีย์
สามกษัตริย์
- ๔ พฤษภาคม ๒๕๔๕ เข้าร่วมซอและขบวนแห่บูชาเสา
อินทขิล ของโรงเรียนสืบสานภูมิปัญญาล้านนา
- ๑๙ กรกฎาคม ๒๕๔๕ ร่วมแสดงละครซอเผยแพร่เรื่อง
สุขบัญญัติสิบประการ ให้กับผู้สูงอายุตำบลหนองควาย
ณ วัดตองกาย ต.หนองควาย อ. หางดง จ.เชียงใหม่
- จัดทำโครงการซอพื้นเมืองกับวิถีชีวิตคนล้านเสนอ
คณะกรรมการ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัยภาค(สกว.)
๓. การถ่ายทอด / การสืบทอด
ปัจจุบันแม่บัวซอนได้ทำการสอนให้กับผู้ที่มีความสนใจการซอทั้งที่บ้านและสอนในโครงการสืบสานตำนานซอ ตามโรงเรียนต่างๆ ในจังหวัดเชียงใหม่โดยมีพ่อครูจันทร์ตา เลาคำ เป็นครูผู้ช่วย และมีแผนที่จะสร้างศูนย์การเรียนรู้เรื่องซอเพื่อใช้เป็นแหล่งข้อมูลและสอนซอ ให้กับเยาวชนที่สนใจ จำนวนลูกศิษย์ที่มาเรียนซอกับแม่ครูบัวซอนมีมากกว่า ๑๐๐ คน และมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักในปัจจุบันหลายท่านเช่น แม่ศรีอร ทิพย์รัตน์ แม่พิกุล เมืองพร้าว บทบาทและการยอมรับจากสังคม จากประสบการณ์ทียาวนานและการพัฒนาผลงานด้านการซอของแม่บัวซอน รวมถึงการให้ความร่วมมือกับหน่วยงานต่างๆ และการนำความรู้ด้านการซอเผยแพร่สู่กลุ่มเยาวชน สังคมในเรื่องต่างๆ ต่อไปนี้
- รางวัลผู้มีผลงานดีเด่นทางวัฒนธรรม (สวช.) ประจำปี ๒๕๓๐
- รางวัลผู้มีผลงานดีเด่นทางวัฒนธรรมสาขาวรรณศิลป์
ระดับจังหวัด (เชียงใหม่)ประจำปี พ.ศ.๒๕๓๕
- รางวัลผู้อนุรักษ์ส่งเสริมศิลปะล้านนาในด้านวัฒนธรรม
ประจำปี ๒๕๓๘
- มูลนิธิสุจิตโตเพื่อการศึกษามอบโล่เกียรติคุณในฐานะ
ผู้ให้บริการส่งเสริมสนับสนุนการศึกษาของเยาวชน
อำเภอพร้าว ประจำปี ๒๕๓๘
- รางวัลผู้มีผลงานดีเด่นทางวัฒนธรรม สาขา วรรณศิลป์ ระดับเขต ๘ ประจำปี ๒๕๓๙
- รางวัลผู้มีผลงานดีเด่นทางวัฒนธรรม สาขา วรรณศิลป์ ระดับชาติ ของภาคเหนือ ประจำปี ๒๕๓๙
- ศิลปินพื้นบ้านดีเด่นสาขาการซอภาคเหนือจากสภาวัฒนธรรมแห่งประเทศไทยในปี พ.ศ. ๒๕๔๐
- เกียรติบัตรจากมูลนิธิวาย.เอ็ม.ซี.เอ เพื่อการพัฒนาภาคเหนือจากการเข้าร่วมแสดงในงาน “เบิกฟ้าเวียงพิงค์คู่สิ่งแวดล้อม ๔๐ “ เนื่องในวันสิ่งแวดล้อมโลก
- ประกาศนียบัตรครูภูมิปัญญาไทยรุ่นที่ ๑ สาขาวรรณกรรม (การซอ)จากสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ สำนักนายกรัฐมนตรี ประจำปี พ.ศ. ๒๕๔๔
- ปริญญาบัตรศิลปศาสตร์มหาบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (สาขาวรรณกรรม) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ประจำปี ๒๕๔๖
- ปริญญาบัตรศิลปศาสตร์มหาบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (สาขาวิจัยและเผยแพร่ ) มหาวิทยาลัยราชภัฎเชียงใหม่ ประจำปี พ.ศ. ๒๕๔๖
- อดีตประธานสภาวัฒนธรรมอำเภอพร้าว
ฟังตัวอย่างซอของแม่บัวซอน
http://www.imeem.com/people/bH1K-Pb/music/1C8LIk-J//http://www.buasorn.com/bz03.html ขอบคุณที่มา
http://www.buasorn.com/