อย่างไรก็ตามในระหว่าง พ. ศ. ๒๕๓๕ ได้มีการสำรวจร่วมระหว่าง กรมศิลปากรและกรมทรัพยากรณี ซึ่งนักธรณีวิทยาได้ให้ความเห็นว่า เนินดินดงละครในชั้นที่เป็นกรวดขนาดต่างๆ ที่แสดงถึงการตกตะกอนในระหว่างที่ถูกน้ำพัดพามาอย่างต่อเนื่องสมัยไพลสโตซีน (Pleistocene) ในระหว่างการสำรวจได้ทราบจากสถานีอนามัยดงละครว่ามีการพบเปลือกหอยจำนวนมากทางทิศใต้ของดงละคร คณะสำรวจจึงได้ตรวจสอบสถานที่ดังกล่าว เป็นบริเวณที่ขุดคลองชลประทานและทำประตูระบายน้ำในเขตตำบลบางสมบูรณ์ อำเภอองครักษ์ และตำบลศรีจุฬา อำเภอเมืองนครนายกได้พบเปลือกหอยทะเลขนาดใหญ่ประเภทหอยนางรม หอยสองฝาเป็นหอยกาบ ลักษณะเช่นนี้คล้ายกับการค้นพบที่วัดเจดีย์หอย จังหวัดปทุมธานี กำหนดอายุทางวิทยาศาสตร์ราว ๕,๕๐๐ – ๖,๐๐๐ ปีมาแล้ว ซึ่งเป็นลักษณะแนวทะเลในระหว่างนั้น
จากจุดนี้นำไปสู่การสำรวจทางธรณีวิทยาต่อไป ซึ่งตัวอย่างการเจาะชั้นดินในไร่อัมพรไพศาล อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก ในสมัยไพลสโตซีนตอนปลาย ( Late Pleistocene ) ราว ๑๒,๐๐๐ – ๑๐,๐๐๐ ปี แนวชายฝั่งทะเลอยู่ไกลออกไป บริเวณนครนายกและที่ลุ่มภาคเป็นที่ดอน ประกอบด้วย กรวดทราย ศิลาแลง สมัยโฮโลซีน ( Holocene) ราว ๑๐,๐๐๐ปี ระดับน้ำทะเลสูงขึ้นจนท่วมที่ราบลุ่มภาคกลาง และขึ้นสูงสุดเมื่อ ๖,๐๐๐ ปี
ต่อมาสมัยโฮโลซีนตอนกลาง ราว ๖,๐๐๐ – ๕,๕๐๐ ปี ระดับน้ำทะเลเริ่มลดลงและเกิดที่ราบเหนือระดับน้ำ ( สิน สินสกุล และคณะ, ๓๕๓๖)
นอกจากนี้การสำรวจทางโบราณคดีในหมู่ที่ ๕ ตำบลดงละคร ทางทิศใต้ของเกาะดงละครซึ่งใกล้กับแนวลำน้ำนครนายกเดิม ได้พบโบราณวัตถุประเภทแร่ควอทซ์คุณภาพดี แก้วซึ่งเป็นวัตถุดิบที่ยังไม่ได้แปรรูปและกำไลสำริด ๒ วง จากการขุดบ่อน้ำที่ระดับลึก ๔ เมตร สำหรับควอทซ์นั้น เราทราบว่า มีแหล่งที่เขาแก้ว อำเภอบ้านนา ทางทิศเหนือราว ๒๐ กิโลเมตร ส่วนวัตถุดิบแก้วเรายังไม่ทราบแหล่งที่แน่ชัด กำไลสำริดอาจมาจากทางกลุ่มเมืองลพบุรี ซึ่งในบริเวณเขาเพิ่มเราได้พบขวานสำริดมีป้อง จึงชี้ถึงแนวทางในการศึกษา
หลักฐานดังกล่าวแสดงถึงว่า ดงละคร เป็นเมืองท่าสำคัญในระหว่างสมัยประวัติศาสตร์ ในการติดต่อกับอินเดีย จีน และเปอร์เซีย ที่มีการแลกเปลี่ยนวัตถุดิบกัน และการทำเครื่องประดับเองในกลุ่ม ดงละคร ซึ่งดงละครเองมิได้โดดเดี่ยวแต่มีการติดต่อทั้งภายในและภายนอก ขวานหินขัด ที่พบในดงละครแม้จะไม่ได้พบในหลุมขุดค้นก็ตามอาจมองได้สองประเด็นคือ
กลุ่มดงละครยังคงมีขวานหินใช้ต่อมาอาจในรูปของพิธีกรรม ลักษณะหิน แอนดีไซต์และไรโอไลท์ อันมีแหล่งผลิตที่บ้านห้วยกรวด ดงละครอาจเป็นจุดผ่านในการติดต่อระหว่างกลุ่มบึงไผ่ดำ และบ้านห้วยกรวดในสมัยก่อนประวัติศาสตร์
- 05012013261_resize_resize.jpg (83.32 KiB) เปิดดู 7986 ครั้ง
ศาลพ่อปู่สี่ประตูเมือง